Άρθρο του Γιάννη Φίλη στην Εφημερίδα των Συντακτών
Πρόσφατα ο νεοεκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Τραμπ δήλωσε ότι η χώρα του πρέπει ενισχύσει το πυρηνικό της οπλοστάσιο «μέχρις ότου ο κόσμος συνέλθει σχετικά με τα πυρηνικά όπλα». Ο πρόεδρος Πούτιν αντίστοιχα δήλωσε ότι η Ρωσία εκσυγχρονίζει τα πυρηνικά της όπλα έτσι ώστε η χώρα να καταστεί «ισχυρότερη από κάθε επίδοξο εισβολέα».
Ο κόσμος είχε για χρόνια ξεχάσει τον κίνδυνο καταστροφής του πλανήτη από έναν πυρηνικό πόλεμο, αλλά οι δύο ηγέτες φρόντισαν να μας θυμίσουν τη σκληρή πραγματικότητα.
Η Γη έχει εννέα πυρηνικές δυνάμεις σήμερα με επαρκή αριθμό όπλων να ψήσουν όλο τον πλανήτη πολλές φορές. Οι ΗΠΑ διαθέτουν 4.717 πυρηνικές κεφαλές, η Ρωσία 4.500, η Γαλλία 300, η Κίνα 260, το Ηνωμένο Βασίλειο 225, το Πακιστάν 120, η Ινδία 120, το Ισραήλ 80 και η Β. Κορέα 8.
Η Ιστορία έχει δείξει ότι ποτέ η ανθρωπότητα δεν έχει ξεμείνει από παράλογους ηγέτες και μεγαλοϊδεατισμούς. Το Ιράν φιλοδοξεί να αποκτήσει πυρηνικό οπλοστάσιο και κανείς δεν θα εκπλαγεί αν σύντομα και η Τουρκία εμπλακεί σε παρόμοιες επιδιώξεις.
O Αμερικανός Γουίλιαμ Τζ. Πέρι είναι μια πολύ σημαντική προσωπικότητα και από τους λίγους που γνωρίζουν την τεχνολογία και την πολιτική των πυρηνικών εξοπλισμών τόσο καλά. Εχει διδακτορικό στα μαθηματικά, έχει εργαστεί σε εταιρείες υψηλής τεχνολογίας και έχει διατελέσει υφυπουργός Αμυνας υπό τον Κάρτερ και υπουργός Αμυνας υπό τον Κλίντον.
Το 2016 δημοσίευσε ένα σημαντικό βιβλίο με τίτλο «My Journey at the Nuclear Brink» (Το ταξίδι μου στον πυρηνικό γκρεμό) από το οποίο θα δώσω κάποια συμπεράσματα, όπως παρουσιάστηκαν στο έγκριτο περιοδικό New York Review of Books.
Ο Πέρι γράφει: «Σήμερα, ο κίνδυνος μιας πυρηνικής καταστροφής είναι μεγαλύτερος από ό,τι ήταν κατά τον ψυχρό πόλεμο και οι περισσότεροι άνθρωποι ευτυχισμένοι αγνοούν αυτόν τον κίνδυνο». Αλλού σημειώνει: Μόνο μία πυρηνική έκρηξη «θα μπορούσε να καταστρέψει τον τρόπο ζωής μας» και δεν υπάρχει αποδεκτή άμυνα σε μια μαζική πυρηνική επίθεση.
Κατά την κουβανική κρίση μεταξύ 16 και 28 Οκτωβρίου του 1962, όταν οι Σοβιετικοί άρχισαν την εγκατάσταση βαλλιστικών βλημάτων στο νησί, ο Πέρι ήταν μέλος της επιτροπής διαχείρισης της κρίσης. Ο ίδιος γράφει ότι κάθε ημέρα πήγαινε στο κέντρο ανάλυσης με τη σκέψη ότι αυτή ίσως ήταν η τελευταία ημέρα του στη Γη.
Τα σοβιετικά υποβρύχια που πλησίαζαν τη ζώνη αποκλεισμού την οποία είχαν επιβάλει τα αμερικανικά πολεμικά στην Κούβα, ήταν εξοπλισμένα με πυρηνικά όπλα και είχαν την εξουσιοδότηση να τα πυροδοτήσουν κατά βούληση, λόγω της δυσκολίας επικοινωνίας με τη Μόσχα.
Ενα αμερικανικό αντιτορπιλικό προσπάθησε να εξαναγκάσει ένα σοβιετικό υποβρύχιο να αναδυθεί. Ο πλοίαρχος και ο Σοβιετικός πολιτικός εκπρόσωπος στο υποβρύχιο αποφάσισαν να πυροδοτήσουν μια πυρηνική τορπίλη κατά του αντιτορπιλικού.
Κατά καλή τύχη ο αρχηγός του στόλου Βασίλι Αρκίποφ βρισκόταν στο υποβρύχιο και ακύρωσε τη διαταγή των δύο ανδρών αποτρέποντας ένα πολύ πιθανό πυρηνικό ολοκαύτωμα.
Ισως οφείλουμε τη ζωή μας στον άγνωστο Βασίλι Αρκίποφ. Κατά τη διάρκεια της ίδιας κρίσης, ένα αμερικανικό αναγνωριστικό αεροπλάνο στην Ευρώπη από λάθος παραβίασε τον σοβιετικό εναέριο χώρο.
Αμέσως απογειώθηκαν σοβιετικά μαχητικά αεροπλάνα και λίγο μετά αμερικανικά μαχητικά οπλισμένα με πυρηνικά βλήματα από την Αλάσκα. Ευτυχώς για όλους μας, ο πιλότος του αμερικανικού αναγνωριστικού αντελήφθη το λάθος προτού φτάσουν τα σοβιετικά μαχητικά.
Ο Πέρι δεν έχει δυσκολία να δεχθεί ότι οι εταιρείες που σχετίζονται με τους πυρηνικούς εξοπλισμούς έχουν βασικό κίνητρο το χρήμα.
Το 1996 ο υφυπουργός Χόλμπρουκ υπέβαλε στον Κλίντον την πρόταση να γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ η Πολωνία, η Τσεχία, η Ουγγαρία και οι Βαλτικές Χώρες. Πολλοί διακεκριμένοι Αμερικανοί, όπως ο Μακναμάρα και ο Σαμ Ναν, απέστειλαν επιστολή στον Κλίντον να μην κάνει την πρόταση αποδεκτή επειδή η ρωσική ηγεσία θα το θεωρούσε αυτό άμεση απειλή στα σύνορά της με σοβαρές συνέπειες.
Ο Κλίντον δυστυχώς αποφάσισε να κάνει μέλη του ΝΑΤΟ την Πολωνία, την Ουγγαρία και την Τσεχία. Ο μόνος που μειοψήφησε στο υπουργικό συμβούλιο ήταν ο Πέρι.
Πρόσφατα οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν πρόγραμμα ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων για τον εκσυγχρονισμό των πυρηνικών τους όπλων. Οι Ρώσοι απάντησαν ότι θα αναπτύξουν πέντε νέα πυρηνικά συντάγματα και σαράντα νέα διηπειρωτικά βλήματα.
Οταν οι Αμερικανοί ανακοίνωσαν προ μηνών ότι θα εγκαταστήσουν αντιπυραυλικά συστήματα στην Πολωνία, ο Πούτιν απάντησε ότι η Ρωσία θα βρει τρόπους εξουδετέρωσης των νέων απειλών.
Οι πυρηνικοί ανταγωνισμοί καλά κρατούν. Ο κόσμος δεν ανησυχεί, αλλά ο κίνδυνος υπάρχει και είναι σήμερα μεγαλύτερος σε σύγκριση με εκείνον του ψυχρού πολέμου. Οσο για τους ηγέτες μας, η Ιστορία διδάσκει ότι πολλές φορές δρουν ανόητα άσχετα από το πόσο ευφυείς είναι, όπως έδειξαν σε όλες τις πολεμικές συρράξεις του 20ού αιώνα και όχι μόνο.
* πρώην πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης