Ελευθεροτυπία, 22-3-2014 Γράφει ο Γιάννης Φίλης
Χανιώτικα Νέα, 20-3-2014 Γράφει ο Γιάννης Φίλης
Η επιστημονική μου ομάδα καθώς και πολλές άλλες ομάδες έχουν δείξει ότι τα οικονομικά οφέλη από την καύση υδρογονανθράκων είναι βραχύβια και κατά πολύ μικρότερα από τις οικονομικές ζημιές που ήδη προκαλεί η κλιματική αλλαγή
Εχουμε αλλάξει πολύ τα τελευταία χρόνια. Οι αφηγήσεις μας, οι λέξεις μας και το βάρος τους έχουν αλλάξει. Μιλάμε για τα παλιά καλά χρόνια που είχαμε τέσσερις εποχές. Το φθινόπωρο με τα πρωτοβρόχια, το χειμώνα με τα κρύα, την άνοιξη με την αναγέννηση της ζωής και το καλοκαίρι με την ωρίμανση. Τώρα κάθε εποχή αιφνιδιάζει. Τα ίδια τα φυτά μεταθέτουν την ανθοφορία και τις βιοχημικές τους δραστηριότητες. Οι παλιοί δύσκολα θυμούνται τόσους καύσωνες, τόσες ξηρασίες, τόσες πλημμύρες.
Η επιστήμη ονομάζει τη νέα τάξη πραγμάτων κλιματική αλλαγή. Προβλέπει ότι, εφ' όσον συνεχίζουμε τις καύσεις υδρογονανθράκων και άνθρακα, η μεταβολή θα ενταθεί και οι μεγάλες καταστροφές θα γίνονται συχνότερες και εντονότερες.
Δείχνουμε αδιάφοροι στο πρόβλημα γιατί μας λείπει η φαντασία. Η κλιματική αλλαγή συμβαίνει κάπου αλλού, κάπου στο μέλλον. Κι όμως οι καύσωνες και οι ξηρασίες που καταστρέφουν για παράδειγμα τη γεωργική παραγωγή πλήττουν συχνά και την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.
Χρησιμοποιούμε τη γλώσσα για να καταπραΰνουμε τη συνείδησή μας. Δεν μιλάμε για καύσεις που καταστρέφουν το κλίμα, αλλά για υδρογονάνθρακες. Η λέξη είναι ωραία, έχει επιστημονική βαρύτητα και συναρτάται με την οικονομική μας σωτηρία. Ολοι μιλούν για υδρογονάνθρακες, ο πρωθυπουργός, ο υπουργός Περιβάλλοντος, ο τελευταίος πολίτης. Οι υδρογονάνθρακες θα μας σώσουν, άσχετα αν η επιστήμη προβλέπει με μεγάλη βεβαιότητα ότι θα μας καταστρέψουν.
Μοιάζει με παιχνίδι ιδεολογικό. Κάποιοι αμφιβάλλουν για την κλιματική αλλαγή, άλλοι κερδίζουν απ' αυτή, άλλοι αδιαφορούν, κάποιοι αισθάνονται αδύναμοι και κάποιοι την ξεχνούμε προσωρινά για να συνεχίσουμε τη ζωή μας.
Η Αμερικανική Ακαδημία Επιστημών και η Βασιλική Ακαδημία του Λονδίνου (http://www.nap.edu/openbook.php?record_id=18730) προ ημερών εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση με την οποία θέτουν τους πολιτικούς και εμάς όλους προ των ευθυνών μας. Εξηγούν με σαφήνεια ότι η κλιματική αλλαγή συντελείται ήδη, οφείλεται κυρίως στις καύσεις ορυκτών καυσίμων και αν δεν τις περικόψουμε άμεσα και δραστικά, η ζωή των παιδιών και των εγγονών μας θα γίνει πολύ δραματικότερη της σημερινής. Ακόμη εξηγούν ότι η μικρή επιβράδυνση του φαινομένου που παρατηρείται τελευταία, είναι αναμενόμενη και δεν ακυρώνει καμιά μακροπρόθεσμη διαπίστωση ώς τώρα.
Η επιστημονική μου ομάδα καθώς και πολλές άλλες ομάδες έχουν δείξει ότι τα οικονομικά οφέλη από την καύση υδρογονανθράκων είναι βραχύβια και κατά πολύ μικρότερα από τις οικονομικές ζημιές που ήδη προκαλεί η κλιματική αλλαγή. Αυτή η αλλαγή συντελείται σε ελάχιστες δεκαετίες και είναι μη αναστρέψιμη. Ακόμη και αν σταματήσουμε τώρα όλες τις καύσεις ορυκτών καυσίμων, η συντελεσθείσα κλιματική αλλαγή θα παραμείνει για χιλιάδες χρόνια. Το ζητούμενο είναι να σταματήσουμε προτού η ζωή μας γίνει αφόρητη ή αδύνατη.
Μιλώ, μεταξύ άλλων, για την αδυναμία δραστηριότητας στο ύπαιθρο, τα εντεινόμενα και συχνότερα ακραία καιρικά φαινόμενα, τη βύθιση των ακτών, τις νέες αρρώστιες, την κοινωνική ανασφάλεια, την εξαφάνιση των ψαριών, την έλλειψη τροφής. Το ζήτημα είναι οικολογικό και οικονομικό και συμφέρει να πάρουμε μέτρα. Το ζήτημα δυστυχώς έχει γίνει ιδεολογικό. Αυτοί που είναι υπέρ της βραχύβιας οικονομικής ανάπτυξης δεν θέλουν ν' ακούν για μέτρα, παρά τις επιστημονικές προβλέψεις για μη αναστρέψιμες συνέπειες μεγάλης κλίμακας. Το πρόβλημα δεν έγκειται πλέον στην έλλειψη πληροφορίας αλλά φαντασίας. Εχουμε δυσκολία να φανταστούμε το μέλλον και συνήθως πιστεύουμε ότι άσχημα πράγματα συμβαίνουν μόνο στους άλλους.
Ακούμε συχνά ότι η ζωή είναι ιερή. Δεν γνωρίζω τι σημαίνει ακριβώς αυτό, αλλά συνεχίζοντας την καταστροφή του κλίματος θεωρούμε τη ζωή ισοδύναμη με χρηματικές μονάδες. Μερικές φορές αρχηγοί κρατών ζητούν συγγνώμη για εγκλήματα που διέπραξαν οι πρόγονοί τους εις βάρος κάποιων λαών. Συνήθως ούτε τα θύματα ούτε οι θύτες βρίσκονται στη ζωή. Σε λίγα χρόνια η γενιά μας, της κλιματικής καταστροφής, θα έχει φύγει. Ποιος θα ζητάει συγγνώμη από τις γενιές που θα υποφέρουν για χιλιετίες; Ποιος θα μας ξυπνήσει από τον αιώνιο ύπνο για να γυρίσουμε πίσω και να κάνουμε εκείνο που έπρεπε όταν ζούσαμε;